Het belang van fotografie

Waarom fotografie?

23 mei 2025. Minister Demir kondigt aan dat "hobbyopleidingen" fors duurder worden. Ik zit op dat moment in de auto, camera rond mijn nek, net terug van een project. En ik zucht.

Ik. Ben. Het. Godverdomme. Beu.

Steeds opnieuw wordt er bespaard op cultuur. Nu ook in het onderwijs. Altijd opnieuw dat gevecht om te bewijzen dat mijn passie géén tijdverdrijf is, maar essentieel. Het is een tirade die ik helaas veel te vaak moet afleggen en ook de inhoud van deze blog.

Ik open altijd mijn eerste les met de vraag: 'Wat maakt een foto goed?' Mijn antwoord is consequent: een foto moet communiceren. Dat betekent dat fotografie je dwingt om écht te kijken. Niet gewoon rond te lopen, maar observeren. Hoe gebruiken we onze ruimte? Hoe gedragen we ons? Fotografie verplicht je tot reflectie over jezelf en over de wereld. Je gaat kritisch naar alles kijken.

In België is dat bijzonder waardevol. Onze straten zijn vaak banaal, ons landschap grijs. Net daardoor leer je schoonheid ontdekken in het alledaagse, in details die normaal niemand ziet. En dat verandert je blik. Je gaat fouten verkiezen boven perfectie, regen boven postkaart-zon. Juist dát maakt beelden immers interessant.

Dit trekt zich door naar het normale leven. Voor mijn fotografieopleiding was een reis voor mij: zon, ontspanning, wat gezellige marktjes afstuiven. Dankzij fotografie wil ik nu verhalen ontdekken, de rauwe kanten van een land zien, lessen leren. De honger naar authenticiteit en inspiratie is onverzadigbaar. Allemaal gevoed en gestart door die camera rond mijn nek.

In moeilijke momenten werd mijn camera een reddingsboei. Mijn grootmoeder was overleden. Een absoluut rolmodel voor mij. Iemand waarvan ik zeker nog niet klaar was om haar al te verliezen. Ik wist met mijzelf absoluut geen blijf. Ik nam mijn toestel, sprong op de fiets en eindigde in het bos. Door te fotograferen kwam ik uit mijn hoofd. Ik kwam tot rust. Ik kon me even alleen focussen op wat voor mijn lens zat. Het zware gevoel werd beeld. Tot vandaag vind ik in die foto's een tastbare verbondenheid met haar. Dat bos is voor mij nu ook een plek waar ik haar terug kan vinden, ook nu vele jaren later.

Fotografie heeft me ook op een mooie manier leren verbinding maken met anderen. Als je op straat een persoon wil fotograferen, moet je natuurlijk een soort toestemming verkrijgen, toch als je persoonlijke en intieme momenten wenst vast te leggen. Iedereen ontwikkelt daarin zijn eigen aanpak. De extraverten stappen meteen af op hun onderwerp, ikzelf communiceer liever via lichaamstaal. Er is niets mooier dan die impliciete toestemming: het moment waarop je voelt dat een vreemde je toelaat, dat je even in zijn of haar wereld mag stappen zonder dat je elkaar kent.

Dat zijn persoonlijke, misschien psychologische argumenten. Voor een populistische politica waarschijnlijk niet overtuigend genoeg. Daarom ook dit: fotografie is geen vrijblijvend geklik. Het is een vak dat veel vaardigheden vraagt. Je moet beeldbewerkingsprogramma's beheersen, van Photoshop tot Lightroom. Je moet mee zijn met nieuwe technologieën zoals artificiële intelligentie en beeldgeneratie. Je moet perspectief snappen en ermee kunnen spelen, zeker als architectuur je onderwerp is. Je hebt kennis nodig van fysica en optica: als je niet weet hoe een lens vervormt, loop je vast.

En terwijl ik dit opsom, voel ik de absurditeit. Het voelt als een zinloze opsomming die niet veel zegt. Ik ga hier dan ook mee stoppen. Ik zal het zo stellen: begrijp je de waarde van boeken, dan begrijp je automatisch ook die van fotografie. Boeken bieden perspectieven, roepen emoties op, verruimen je blik. Fotografie doet hetzelfde, maar in beelden. En net zoals niet iedereen zomaar een gerenommeerd auteur wordt, dat vraagt immers vaardigheden, ervaring en inzicht, zo geldt dat ook voor fotografie.

Een goede fotograaf ben je niet zomaar. Je hebt beeldtaal nodig en visie. En juist nu, in een wereld overspoeld door oppervlakkige socialmediaplaatjes en zielloze AI-beelden, hebben we fotografen nodig die ons écht raken. Mensen die ons laten kijken, die ons confronteren en prikkelen. Of willen we enkel nog gladde beelden consumeren, zonder betekenis?